مطالعۀ ظرفیت‌های قانونی استقلال دانشگاهی در ایران 

تاریخ دریافت: 23/08/1391 تاریخ پذیرش:  03/12/1392 چکیده:  از دیرباز مبحث استقلال و خود مختاری دانشگاهی در محافل آکادمیک مطرح بوده و با تأسیس نهاد دانشگاه همزاد است. مسئله اصلی مطالعه حاضر این است که علاوه بر کاستی‌های مدیریتی از نظر حقوقی نیز این موضوع با کاستی‌ها و چالش‌هایی مواجه بوده است. اما تاکنون ترسیم حقوقی دقیقی از این کاستی‌ها صورت نگرفته است. درعین‌حال ظرفیت‌های قانونی موجود نیز ناشناخته مانده است. مطالعه حاضر با بهره­مندی از روش تحلیل حقوقی» کوشیده است ظرفیت‌های قانونی موجود در ایران برای ایدۀ استقلال دانشگاهی را بازنمایی و تحلیل کند. یافته­ها نشان می­دهد این ظرفیت­ها در بستر تاریخی خود از زمان تأسیس دارالفنون تاکنون هفت دوره را پشت سر گذاشته است: نظام شورایی و خودمختاری محدود، نهادینه شدن خودمختاری محدود در دانشگاه تهران، اداره هیئت‌امنایی، انحلال هیئت‌های امنا و بازگشت به تمرکزگرایی دولتی، احیای قوانین قدیمی و آغاز فرآیند اعطای اختیارات و درنهایت شتاب بخشی به آن از سال 1383 تاکنون. یافته­ها هم‌چنین بیانگر وجود ابهامات و تعارضاتی در قوانین موجود است اما درنهایت با معرفی ظرفیت‌های جدید قانونی چنین نتیجه­گیری می­شود که به دلیل وجود موانع ساختاری از همین ظرفیت‌های حداقلی استفاده و بهره لازم به عمل نیامده است.